Geen echtscheiding is hetzelfde
Familierecht is een breed werkveld. Binnen het familierecht heb ik me gespecialiseerd in echtscheiding en zaken die daar verband mee houden. Geen enkel huwelijk is hetzelfde, en geen enkele echtscheiding is hetzelfde. Afhankelijk van jullie situatie lees je op deze pagina waar jullie binnen de echtscheiding mee te maken kunnen krijgen.
Berekening van partneralimentatie is maatwerk
Leidend zijn de Tremanormen, waarin de manier waarop een berekening moet worden opgesteld beschreven staat.
Partneralimentatie kan een heel gevoelig onderwerp zijn. Na een scheiding toch financieel blijven zorgdragen voor elkaar is voor de betaler vaak bezwaarlijk. En voor de ontvanger, omdat daar toch iets van een afhankelijkheid inzit. De redenen waarom echtgenoten uit elkaar gaan, zijn niet van invloed op het onderwerp partneralimentatie, terwijl dat in de praktijk toch anders voelt. Regelmatig maak ik nog mee dat de ontvanger van de partneralimentatie het ziet als een ‘verworven recht’, maar dat is niet juist. Heel recent nog overwoog het Gerechtshof Den Haag (https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHDHA:2021:857): ‘De hoofdregel is dat een ieder in beginsel in zijn of haar eigen levensonderhoud dient te voorzien. Alimentatie is een vangnet om de alimentatiegerechtigde de tijd te geven om zich aan te passen aan de gewijzigde situatie door de echtscheiding.’
Hoe berekenen je de partneralimentatie?
Je begint bij de berekening van partneralimentatie altijd met het vaststellen van de behoefte. Aan welk bedrag bestaat behoefte om na de echtscheiding in de eigen kosten te kunnen voorzien? De behoefte hangt af van de welstand tijdens het huwelijk, of er kinderen tijdens het huwelijk zijn geboren en wat die behoefte is (zie meer onder ‘Berekening kinderalimentatie’). In de regel wordt op het netto gezinsinkomen (netto inkomens incl. vakantiegeld, excl. fiscale voordelen zoals hypotheekrenteaftrek) de behoefte van de kinderen in mindering gebracht. Van het resterende bedrag is 60 % aan te houden als de behoefte. Vervolgens wordt gekeken naar het eigen inkomen van de onderhoudsgerechtigde. In hoeverre kan zij/hij in haar/zijn eigen behoefte voorzien? Wat zijn de mogelijkheden om het inkomen uit te breiden?
Als de behoeftigheid vast staat, wordt gekeken naar wat de onderhoudsplichtige zou kunnen betalen. In deze draagkrachtberekening zet je het inkomen, de woonlasten, de premie ziektekostenverzekering en eventueel andere bijzondere kosten op een rij. Volgens de wet gaat kinderalimentatie voor op partneralimentatie, dus de ruimte die er is wordt eerst door de bijdrage in de kosten van de kinderen opgevuld. Blijft er nog ruimte over, dan kan de partneralimentatie worden vastgesteld.
Voor de alimentatieplichtige is partneralimentatie fiscaal gezien een aftrekpost. De onderhoudsgerechtigde moet belasting betalen over de te ontvangen bijdrage.
Duur partneralimentatie
Sinds 1 januari 2020 is de wettelijke duur van partneralimentatie grondig gewijzigd. De gedachte hierachter is dat de 12-jaarstermijn van voorheen niet meer aansluit op de wensen en omstandigheden in de huidige maatschappij. Niet alleen de duur (dus de periode waarin je partneralimentatie ontvangt dan wel betaalt) is beperkt, maar ook de grondslag voor partneralimentatie is anders.
De hoofdregel is dat partneralimentatie maximaal 5 jaar duurt. Dat kan korter zijn als het huwelijk of geregistreerd partnerschap minder dan 10 jaar duurde. De alimentatiegerechtigde ontvangt dan een bijdrage voor de helft van de tijd dat het huwelijk of partnerschap duurde. Als je bijvoorbeeld 6 jaar getrouwd bent geweest, dan is de duur 3 jaar.
Er zijn 3 uitzonderingen op deze nieuwe regels:
- Hebben jullie samen kinderen, dan stopt de partneralimentatie als het jongste kind 12 jaar is geworden.
- Heeft het huwelijk of geregistreerd partnerschap minimaal 15 jaar geduurd en krijgt de ex-partner die alimentatie ontvangt, binnen 10 jaar AOW? Dan duurt de alimentatieplicht totdat de ontvanger AOW krijgt.
- Ben je geboren op of voor 1 januari 1970 en duurde het huwelijk of geregistreerd partnerschap langer dan 15 jaar en krijg je over meer dan 10 jaar pas AOW? Dan is de alimentatieduur 10 jaar.
Als de hierboven genoemde omstandigheden samenlopen, dan geldt de langste termijn.
In mediation heb je de mogelijkheid om over de hoogte of de duur van de partneralimentatie nadere afspraken te maken, die helemaal aansluiten bij jullie situatie. In een procedure bij de rechtbank kan dat niet, omdat de rechtbank gewoonweg de wet toepast.
Jaarlijks indexeert de alimentatie met het percentage dat door de overheid wordt vastgesteld. In november/december publiceert het Ministerie van Justitie het percentage waarmee de kinder- en partneralimentatie wordt verhoogd.
Wijziging partneralimentatie
Wat gebeurt er als omstandigheden veranderen
Een ander belangrijk element bij het in kaart brengen van de onderhoudsverplichtingen, is de wijziging van omstandigheden. Volgens de wet kan zowel de onderhoudsgerechtigde als de onderhoudsplichtige bij gewijzigde omstandigheden aan de bel trekken.
Objectieve reden
Bij wijziging van omstandigheden moet je denken aan ziekte, arbeidsongeschiktheid of werkloosheid. Het moet met andere woorden gaan om objectieve redenen die van invloed zijn op je inkomenssituatie. Van subjectieve redenen is sprake als de onderhoudsplichtige bijvoorbeeld zelf ontslag neemt en zodoende minder verdient. In de jurisprudentie is uitgemaakt dat door zo te handelen, de onderhoudsplicht niet per definitie wijzigt. Na overlijden van de onderhoudsplichtige vervalt partneralimentatie, tenzij hiervoor een aparte verzekering wordt afgesloten.
Samenleven met een ander
Verder is van belang dat de aanspraak op partneralimentatie op grond van de wet komt te vervallen als de alimentatiegerechtigde gaat samenleven met een ander, of bij huwelijk. In onderling overleg is het mogelijk om op dit punt nadere afspraken te maken. Als de onderhoudsplichtige gaat samenwonen met een nieuwe partner, wordt er in principe vanuit gegaan dat deze nieuwe partner kan bijdragen in de woonlasten, waardoor de draagkracht stijgt. Als de bijdrage niet volledig voorziet in de behoefte, kan dit betekenen dat de bijdrage in het levensonderhoud van de ex-partner hoger wordt. Het is verder mogelijk om over al deze omstandigheden de afspraak te maken dat de hoogte van de alimentatie voor een bepaalde periode niet wijzigt. Wanneer deze afspraak wordt gemaakt, kan hiervan in de praktijk nauwelijks meer van worden afgeweken.
Een ouderschapsplan is verplicht
Maar wat moet daar in staan?
Een ouderschapsplan is verplicht, maar wat moet daar eigenlijk in staan? En wie stelt dat op? Betrekken we onze kinderen hierbij, of juist niet? Moet ook de kinderalimentatie in een ouderschapsplan komen te staan? Wie neemt welke beslissingen?
De wet schrijft voor dat ouders die gaan scheiden, samen een ouderschapsplan moeten maken. In dit ouderschapsplan staan afspraken over hoe de zorg wordt verdeeld, wie welke beslissingen neemt, hoe de ouders overleggen en welke financiële afspraken jullie als ouders voor jullie kinderen maken.
Samen met jullie maak ik mij er hard voor dat deze afspraken bij jullie kinderen en jullie situatie passen. Een goed ouderschapsplan wordt met zorg opgesteld en houdt rekening met de behoefte van de kinderen, zowel op de korte als op de lange termijn. De ouders die het lukt om tot goede en werkbare afspraken te maken over hun kinderen, bewijzen hun kinderen een grote dienst. Het is namelijk vaak niet de echtscheiding die voor de kinderen vervelende gevolgen heeft, maar de strijd van de ouders.
Verdeling, verrekening en eigen woning
Wie krijgt wat? Welke verdeling voelt nu eerlijk? Wat moeten we eigenlijk op grond van onze huwelijks voorwaarden verrekenen? Wie blijft er in de woning wonen? Moet de woning worden verkocht? En wie betaalt wat?
Verdeling en verrekening zijn onderwerpen die scheidende koppels nogal verdeeld kunnen houden. Bij de verdeling van gemeenschap van goederen gaat het er eigenlijk simpelweg om dat je beiden het gevoel hebt dat ieder onderaan de streep evenveel overhoudt. Een gemiddelde inboedel is maar zelden een officiële taxatie waard, laat staan een procedure. Bij verdeling na tevoren huwelijksvoorwaarden te hebben opgemaakt, is vaak al wel een verdeling opgenomen in de afspraken. In die situaties kan de verrekening vaak een probleem vormen, bijvoorbeeld als tijdens het huwelijk nooit meer is stil gestaan bij de verrekenverplichtingen. Het gaat niet alleen om de goederen, maar ook de verzekeringen, polissen, erfenissen en testamenten en de fiscale aspecten daarvan. Het gebruik van de woning en de betaling van de lasten is voor veel mensen een heikel punt. Het gaat immers om je thuis en de woonlasten zijn vaak de grootste hap uit je maandelijkse inkomen. Het is dan ook zaak om deze onderwerpen met een deskundige door te nemen, zodat je weet waar je aan toe bent.